De Italiaanse keuken geniet wereldwijde bekendheid en wordt door velen beschouwd als de ultieme culinaire ervaring. Echter, Italiaans eten omvat veel meer dan alleen de beroemde iconische gerechten zoals pasta, pizza en risotto. Als je van plan bent om naar Italië te reizen om de lokale keuken beter te leren kennen, of als je gewoon wat leuke en interessante weetjes over Italiaans eten wilt ontdekken, lees dan zeker verder.
De Italiaanse keuken is heel divers en maakt deel uit van de gezonde Mediterrane dieet. Maar wat maakt de Italiaanse keuken zo uniek? Italiaans eten bestaat uit verse, gezonde en hoogwaardige ingrediënten en wordt gekenmerkt door eenvoudige en authentieke kookstijlen. Het is huiselijke keuken met menu’s die geschikt zijn voor het hele gezin. In principe vind je dezelfde gerechten zowel thuis als in restaurants. De Italiaanse keuken staat erom bekend veel aandacht te besteden aan de gebruikte ingrediënten, ze volgt het principe van ‘wat je ziet is wat je proeft’.
Dit gezegd hebbende, ligt Italië en de Italiaanse eetcultuur mij nauw aan het hart. Hoewel ik in België ben geboren en getogen, liggen mijn wortels in Italië. Mijn vader is namelijk in Italië geboren, ik heb nog steeds de Italiaanse nationaliteit, de helft van mijn familie is Italiaans en ik woon in een stad met waarschijnlijk de grootste populatie Italiaanse immigranten. Daarom spreek ik met enige trots over mijn persoonlijke ervaringen.
Hier zijn een aantal leuke en inspirerende weetjes over Italiaans eten en feiten over de Italiaanse keuken die de meeste mensen niet weten en die je een expert zullen maken op je volgende Italiaanse eetavontuur.
Leuke Italiaanse keuken weetjes
De Italiaanse keuken is zeer regionaal
De Italiaanse eetcultuur is sterk regionaal bepaald, waarbij elke regio zijn eigen unieke specialiteiten koestert. Deze diversiteit komt voort uit de gevarieerde landschappen, klimaten en invloeden van buurlanden. Doordat Italianen gebruikmaken van verse, lokale en seizoensgebonden ingrediënten, zul je aanzienlijke verschillen ontdekken in de Italiaanse gerechten wanneer je bijvoorbeeld een regio aan zee, in de bergen, op de heuvels of aan de grens met landen zoals Frankrijk en Oostenrijk bezoekt.
De lunch is de belangrijkste maaltijd van de dag
Een traditionele Italiaanse maaltijd wordt geserveerd in verschillende gangen. Over het algemeen worden eerst koolhydraten geserveerd en vervolgens eiwitten. De eerste gang staat bekend als ‘primo piatto’ en omvat gerechten zoals pasta, risotto of soep. De ‘secondo piatto’ of tweede gang bestaat meestal uit vis of vlees, vergezeld van groenten. En vaak wordt de maaltijd afgesloten met een ‘dolce’ of dessert.
Deze bewering is een weerspiegeling van de historische evolutie waar een warme, voedzame maaltijd midden op de dag helpt om de rest van de dag voldoende energie te hebben. Maar dat neemt natuurlijk niet weg dat dit kan variëren afhankelijk van persoonlijke voorkeuren en regionale culinaire tradities in Italië.
Antipasti heeft niets te maken met pasta
Antipasto (of antipasti in meervoud) is een Italiaans voorgerecht dat traditioneel wordt geserveerd aan het begin van de maaltijd, nog voor de primi piatti. Je kan het vergelijken met een borrelplank of aperitiefhapje en bestaat voornamelijk uit koude of warme kleine lekkernijen. Doorgaans wordt antipasti zeker niet dagelijks gegeten in Italië, maar eerder tijdens een uitgebreide maaltijd of als je gaat eten in een restaurant.
Voorbeelden van antipasti zijn:
- Diverse Italiaanse vleeswaren, zoals prosciutto, salami of mortadela
- Stukjes kaas, zoals pecorino, mozzarella
- Olijven
- Zongedroogde tomaatjes
- Artisjokken
- Ingelegde groenten
- Bruschetta
Gelato wordt beschouwd als het beste ijs ter wereld
Italiaans ijs of gelato wordt vaak beschouwd als het beste ijs ter wereld. Hoewel de basisingrediënten tussen gewoon ijs en gelato hetzelfde zijn, is de verhouding anders. Gelato bevat meer melk dan room, en dus een lager vetpercentage. Het wordt ook veel langzamer gedraaid, waardoor gelato zijn kenmerkende zijdezachte textuur krijgt. Dus doordat gelato minder vet en minder lucht bevat, is ze romiger en dichter van textuur, heeft het ijs een intensere smaak en zachtere textuur dan gewoon roomijs.
Omdat ik als student maar liefst 8(!!) jaar in een authentiek Italiaans ijssalon heb gewerkt (ja, ik heb lang gestudeerd) kan ik alleen maar bevestigen dat gelato inderdaad het beste ijs ter wereld is (persoonlijke mening…).
Het ontbijt is de minste belangrijke maaltijd van de dag in Italië
Een ontbijt in Italië, ook wel ‘colazione’ genoemd, is over het algemeen vrij licht. Vaak bestaat het ontbijt enkel uit een kopje koffie, caffè latte (koffie met melk) of cappuccino, en eventueel een zoete ontbijtkoek of gebakje. Een stevig en hartig ontbijt vroeg in de ochtend is zeker niet aan de Italianen besteedt.
Pizza komt oorspronkelijk uit Napels in zuid Italië
De moderne pizza, zoals we die vandaag de dag kennen, vindt zijn oorsprong in de regio van Napels ook wel Napoli genoemd, rond het einde van de 18e of het begin van de 19e eeuw. De eerste bekende vorm van pizza was de ‘pizza Margherita’, naar verluidt vernoemd naar koningin Margherita van Savoye, die hield van de toppings van deze specifieke pizza gemaakt in de kleuren van de Italiaanse vlag, namelijk rood (tomatensaus), wit (mozzarella) en groen (basilicum).
De Verenigde Staten hebben een grote voorliefde voor pizza
Het waren de Italiaanse immigranten tijdens het einde van de 19de eeuw die de pizza in de Verenigde Staten geïntroduceerd hebben. Lombardi’s in New York was de eerste pizzeria die in de VS geopend werd in 1905. Maar het was na de 2de wereldoorlog dat pizza pas echt populair werd in de Verenigde Staten. De soldaten die tijdens de oorlog in Italië gediend hadden brachten naar verluid hun liefde voor pizza mee naar huis.
Polenta was vroeger voedsel voor arme mensen
Polenta, een soort maïsmeelpap, is een soort comfort food dat tegenwoordig meer en meer geserveerd wordt in verfijnde restaurants. Maar niet zo lang geleden was polenta echter het basisvoedsel in Noord-Italië voor de boeren en de lagere arbeidersklasse. Mijn vader groeide op in Noord-Italië en moest als kind polenta eten. Tot op de dag van vandaag herinnert het hem aan ‘die’ dagen in Italië toen het leven hard was voor de lagere arbeidersklasse en voedsel schaars.
Italië is de 2de grootste producent van olijfolie ter wereld
Italië is de op een na grootste olijfolieproducent ter wereld, na Spanje. Olijfbomen gedijen overal in Italië, maar de voornaamste olijfolieproductie concentreert zich vooral in de zuidelijke regio’s, waaronder Sardinië, Calabrië, Sicilië en Apulië.
Truffels zijn het Italiaanse zwarte goud
Tartufo of truffels zijn een ware culinaire delicatesse, waarbij Italië een van ’s werelds vooraanstaande landen is op het gebied van truffelproductie. Truffels, hoewel vaak robuust van smaak, worden in het hele land gevonden, met belangrijke gebieden in Umbrië, Le Marche, Toscane en Piemonte. Italië herbergt verschillende soorten truffels, maar niet allemaal zijn ze eetbaar.
tomaten spelen een belangrijke rol in de Italiaanse keuken
Tomaten, of ‘pomodori’ in het Italiaans, werden aan het einde van de 16e eeuw vanuit de Nieuwe Wereld in Italië geïntroduceerd. Tomatensaus verscheen voor het eerst in het kookboek “Lo scalco alla moderna” van Antonio Latini in 1692, waarmee de basis werd gelegd voor de huidige Italiaanse tomatensaus en zijn receptvariaties, zoals marinara saus, puttanesca en arrabbiata saus.
Weetjes over Italiaanse wijn
Italië is de grootste wijnproducent ter wereld
Italië is ’s werelds grootste wijnproducent en is goed voor bijna 20 procent van de wereldwijde wijnproductie.
Wijn wordt in zowat elke Italiaanse regio geproduceerd
Wijn wordt in bijna het hele land geproduceerd, met als grootste producerende regio’s Veneto, Toscane en Piemonte. Veneto staat bekend om zijn productie van Prosecco en Amarone wijnen, terwijl Toscane beroemd is om zijn Chianti, Brunello di Montalcino en Super Tuscan wijnen. Piemonte is de thuisbasis van de prestigieuze Barolo en Barbaresco wijnen, die bekend staan om hun diepe complexiteit en tanninestructuur.
‘The hills are alive’ in Toscane
Toscane is waarschijnlijk het meest geprezen Italiaanse wijngebied vanwege zijn prachtige wijngaarden en is tevens de thuisbasis van enkele van de meest vooraanstaande wijnen, waaronder Chianti, Brunello di Montalcino en Montepulciano. De regio Toscane is een toonaangevende speler in de wereld van de wijn en trekt wijnliefhebbers van over de hele wereld aan voor zijn uitstekende wijnen, schilderachtige landschappen en prachtig heuvelachtig gebied.
Italiaanse mousserende wijnen
Italië staat bekend om zijn diversiteit in mousserende wijnen. In tegenstelling tot sommige andere landen heeft Italië verschillende soorten mousserende wijnen, elk geproduceerd in een andere wijnregio. Prosecco, geproduceerd in Veneto, Lambrusco in Emilia, Asti in Piemonte en Franciacorta in Lombardije zijn enkele van de bekendere soorten Italiaanse mousserende wijnen.
De Italiaanse koffiecultuur
Koffie werd in de 16de eeuw geïntroduceerd in Italië
Koffie komt oorspronkelijk uit Ethiopië en werd in de 16e eeuw in Italië geïntroduceerd door Venetiaanse kooplieden. In de loop der jaren heeft Italië de consumptie van koffie naar een ander niveau getild. Wie heeft er niet gehoord van cappuccino, latte macchiato, espresso, caffè latte? Dit zijn allemaal Italiaanse koffienamen die wereldwijd worden gebruikt en bekend zijn bij vrijwel iedereen op deze planeet.
Het oudste koffiehuis te wereld bevindt zich in Venetië
Caffè Florian wordt vaak beschouwd als het oudste koffiehuis ter wereld. Caffè Florian bevindt zich op het San Marcoplein of Piazza San Marco in Venetië en is sinds 1720 onafgebroken in bedrijf. Het is inmiddels de place to be in Venetië. Koffie drinken in dit instituut is een ware belevenis en brengt je terug in de sfeer van eeuwen geleden. Neem wel genoeg contant geld (euro’s) of een creditcard mee, want aan deze prachtige authentieke ervaring hangt een prijskaartje.
Drink koffie zoals een ‘echte’ Italiaan
In het Engels zegt men wel al eens; when in Rome Italy, do as the Romans Italians, wat betekent dat je je best moet aanpassen aan de cultuur van een land dat je bezoekt. Italianen drinken graag hun koffie in hun lokale bar of stamcafé. Bestellen en drinken doen ze staande aan de bar. Dus je weet wat gedaan voor dat volgende kopje espresso.
In Italië bestel je je cappuccino best ’s morgens
Cappuccino wordt in Italië gedronken voor het ontbijt. Italianen drinken zelden of nooit een melkachtige koffie zoals cappuccino of macchiato ’s middags of in de namiddag. Dus als je volledig wil opgaan in de Italiaanse koffiecultuur en niet als vreemd of ongepast wil aanzien worden, bestel je toch gewoon je cappuccino tijdens het ontbijt en dan komt het goed.
Leuke weetjes over pasta
Marco Polo heeft pasta niet geïntroduceerd in Italië
Volgens de legende werd pasta in de 13e eeuw in Italië geïntroduceerd door Marco Polo na zijn reis naar China. Maar volgens sommige historici was pasta al iets in de Italiaanse regio voordat Marco Polo aan zijn reis naar het Oosten begon. De introductie van pasta in Italië blijft alleszins een verhit debat onder historici in Italië.
Wereld Pasta Dag
Wereld Pastadag wordt elk jaar gevierd op 25 oktober en ontstond in 1995 om het eten van pasta en het culinaire belang ervan te promoten, niet alleen in Italië, maar in elke eetcultuur.
Er zijn wereldwijd meer dan 600 soorten pasta
Wereldwijd worden er meer dan 600 pastavormen geproduceerd en veel daarvan hebben hun eigen specifieke naam. Maar ken je ook de letterlijke betekenis of vertaling van sommige van die bekende pastavormen? Hier gaan we; spaghetti betekent ‘dunne sliert’, oriechetti ‘kleine oortjes’, vermicelli ‘kleine wormen’, capellini ‘kleine haartjes’, farfalle ‘vlinder’, linguini ‘kleine tongen’ en tortellini ‘kleine cakejes’.
Fusilli zijn ‘kleine spiralen’ en kan worden gebruikt om volgende pasta’s te maken: pasta met pompoen en salie of romige pasta met tonijn en prei.
Pasta is geen hoofdgerecht in Italië
In tegenstelling tot de meeste andere landen waar pasta als hoofdgerecht wordt beschouwd, wordt pasta in Italië gegeten als primo piatto, of eerste gang. Daarna volgt de secondo piatto, met een eiwitrijk ingrediënt, als vlees of vis. Dus als je pasta eet in Italië, zorg er dan voor dat je geen te grote portie neemt, want het hoofdgerecht volgt daarna nog.
Kook pasta altijd ‘al dente’
Pasta in Italië wordt ‘al dente’ gekookt, wat letterlijk ‘naar de beet’ betekent, wat impliceert dat de pasta gaar is maar nog steeds een lichte weerstand biedt. Het is absoluut niet de bedoeling dat pasta tot een pap wordt gekookt; het moet nog steeds zijn vorm behouden.
Een goede pasta koken is niet zo eenvoudig als het lijkt
Pasta koken wordt vaak beschouwd als een van de gemakkelijkste gerechten om te bereiden. Toch zijn er een paar regels die moeten worden gevolgd voor een goed resultaat. Gebruik een ruime pan en voldoende water; reken op 1 liter water per 100 gram droge pasta, en voeg een royale snuf zout toe.
Vergeet de olie
Veel mensen geloven dat het toevoegen van een theelepel olie aan het kookwater voorkomt dat pasta aan elkaar plakt. Hoewel dit buiten Italië gebruikelijk is, voegen Italianen geen olie toe aan het pastawater. Om te voorkomen dat pasta aan elkaar plakt, kun je het volgende doen:
- Gebruik een ruime pot
- Gebruik voldoende water
- Voeg er een goede snuf zout aan toe, voor smaak maar het voorkomt ook dat de pasta gaan kleven
- Roer geregeld door de pasta tijdens het koken
Mix de pasta in de saus alvorens te serveren
In Italië is het gebruikelijk om de saus en de pasta te mengen alvorens te serveren. Al te vaak (buiten Italië) wordt de saus bovenop de pasta geschept in een bord en het dan pas gemengd. Door het vooraf te mengen wordt de smaak van de saus beter door de pasta opgenomen. Doe het de volgende keer zoals de Italianen en meng het in de pan. Uiteindelijk weten zij het het beste.
Spaghetti bolognese is geen gerecht in Italië
Een leuk weetje over de Italiaanse keuken is dat spaghetti bolognaise niet bestaat. Inderdaad, het meest bekende Italiaanse gerecht buiten Italië is helemaal geen traditioneel Italiaans gerecht. In Italië wordt ‘ragù alla Bolognese’ nooit geserveerd met spaghetti maar wel met een bredere pasta zoals tagliatelle of in lasagne.
Eet pasta met een vork, en enkel met een vork
Pasta wordt gegeten met een vork, nooit met een lepel en al zeker nooit met een mes en vork. Dit is echter het gebruik in Italië, buiten Italië eet je best je pasta hoe jij je comfortabel voelt.
Feitjes over Italiaanse kaas
De geschiedenis van Italiaanse kaas gaat terug tot de Romeinse tijd
De rijkere Romeinen hadden een aparte ruimte om kaas te maken, die een ‘caseale’ of kaaskamer werd genoemd. Romeinse soldaten namen kaas mee toen ze delen van Europa veroverden, omdat het makkelijk mee te nemen was en lang houdbaar bleef. In feite hebben ze bijgedragen aan de verfijning van het Italiaanse kaasmaakproces.
Italië heeft een breed scala aan kazen
Italië heeft meer dan 2500 verschillende kaassoorten, waarmee het land wereldwijd de meeste variëteit biedt, waarvan er ongeveer 500 commercieel erkend zijn. Veel van deze Italiaanse kazen worden op lokaal niveau geproduceerd. Enkele van de meest bekende Italiaanse kazen zijn Parmigiano Reggiano, Grana Padano, Mozzarella, Pecorino, Ricotta en Gorgonzola. Deze kazen zijn enkele van de meest bekende en gewaardeerde Italiaanse kaassoorten.
Hier zijn wat recepten om te maken met Italiaanse kaas: gemarineerde mozzarella balletjes, bruschetta met vijgen en gorgonzola, vijgen en ricotta bladerdeeghapjes.
Casu martzu is de vreemdste kaas ter wereld
Een van de meest beruchte Italiaanse kazen is ‘casu martzu’, een traditionele Sardijnse schapenkaas. Casu martzu is pecorinokaas die buiten wordt gefermenteerd, waarbij de korst gedeeltelijk wordt verwijderd, zodat de phiophila casei-vlieg haar eitjes in de kaas kan leggen. Wanneer de eitjes uitkomen, beginnen de maden de kaas te consumeren. Deze kaas wordt traditioneel geconsumeerd met de maden er nog in. Het is echter belangrijk op te merken dat volgens de voedselhygiënevoorschriften van de Europese Unie de verkoop en aankoop van deze Sardijnse delicatesse illegaal is.
Buon Appetito
And last but not least, in Italy every meal is started by wishing everyone around the table to ‘enjoy their meal’ by saying ‘Buon Appetito’. In return, you can say ‘Buon Appetito’ or ‘Grazie, altrettanto’, meaning thanks, same to you.
En ten slotte begint men in Italië vrijwel elke maaltijd met iedereen aan tafel ‘smakelijk eten’ te wensen of ‘Buon Appetito’. Je kan dit beantwoorden met ‘Buon Appetito’ of ‘Grazie, altrettante’, wat betekent, bedankt, hetzelfde voor jou.
Buon Appetito!
